Prof.Dr.Bülent TOPUZ

ARAMA

EN ÇOK OKUNANLAR

YENİ EKLENENLER

İSTATİSTİKLER

13 kategori altında, toplam 400 konu bulunmaktadır. Bu konular toplam 4075852 defa okunmuş, 1145 rahatsızlık şikayeti veya yorum yazılmıştır.

18 Punto 16 Punto 14 Punto 12 Punto Anasayfa » Prof.Dr.Bülent TOPUZ

KOYUNLAR SUDAN GEÇTİ (31 Ağustos 2015)

20.Eylül.2015, 18:17

Prof.Dr.Bülent TOPUZ

Koyun yetiştiriciliği Türk göçebe hayatının ayrılmaz bir parçasıdır. Baharla birlikte yaylaya çıkarılan koyunlar, yaz sonunda ağıllara çekilirler. Ağıla çekilmeden önce suda yıkanırlar, böylece bir taraftan kene vb haşerattan kurtulmaları sağlanırken, diğer taraftan yünleri temizlenmiş olur. Yünler kırpılır; iplik eğirme, çorap ve yelek örme işleri kış mevsiminin başlıca uğraşısı olur. Ben bu uğraşıların bir kısmına şahit oldum. Koyun sudan yazın sonunda, Menderesin suyu soğumadan geçiriliyor. Koyunu suya çeken çobanlar aynı zaman diliminde, aynı mekanda toplanıyorlar. Böylece bir sohbet muhabbet ortamı oluşuyor. Koyun suda yüzebilen bir hayvan olmasına rağmen, suya girmeye pek öyle hevesli değildir. İçlerinden biri suya atlarsa, sürüden ayrılmak istemeyen diğerleri de onu takip eder. İşte sürü başı olan bu koyuna “el koyunu” denir. El koyunu çobanın peşinden ayrılmayan çobanın eline bakıp duran koyundur. Çoban sürünün önünde koşarak suyun kıyısına gelir ve suya atlar. El koyun ile arasındaki sevgi ve güven ilişkisine bağlı olarak el koyun ya çobanı tereddütsüz takip eder, ya kısa bir tereddüt sonrası takip eder, ya da suya girmeden kıyıdan takip eder veya döner gider. Çobanın suya girmesi ile el koyunun onu takip etmesi arasında geçen saniyeler üzerinden çobanlar kendi aralarında yarışır, eğlenirler. Türklerde binlerce yıldır var olan bu geleneğin, Çal Aşağıseyit köyündeki varlığı, yörenin Türkleşmesi ile birlikte yani 800 yılı aşan bir geçmişe sahiptir. Her ne kadar Aşağıseyit, geleneğin adresi ise de çobanlar başta Çal, Baklan, Bekilli ve Çivril başta olmak üzere değişik yörelerden gelirler. Anadolu’da bu gelenek bir de Burdur Tefenli’de bir gölette sürdürülmektedir. Çobanların kendi aralarındaki bu eğlenceyi önce Yörtürk Vakfı fark ediyor. Menderesin kenarına bir kıl çadır kuruyor, sembolik Yörük göçü kervanı oluşturuluyor, protokol davet ediliyor, yarışmada ilk üçe giren çobanlar ödüllendiriliyor; yani bir taraftan farkındalık yaratılırken, diğer taraftan da gelenek populerize ediliyor. Bu çabaların sonucu olarak yerel ve ulusal basın ilgileniyor, Türkiye’nin dört bir tarafından yüze yakın fotoğraf sanatçısı geliyor, TRT belgesel çekiyor. Belgesel ve fotoğraflar çeşitli yarışmalarda ödüller alıyor. Gelenek “somut olmayan kültürel miras” olarak UNESCO Ulusal Envanterine alınıyor. Yarışma o kadar çok insan çekiyor ki, koyunlar kalabalıktan ürktükleri için suya atlamaya çekinir oluyorlar. Popülizmde sınır tanımayan insanımız bu yarışmanın akşamına da bir konser koyar oldu. Konser sanatçısının sanatı pek önemli değil, popüler olsun, insan çeksin yeterli. Yörtürk Vakfından sonra organizasyonu üç yıl kadar Çal Yöresi Derneği olarak üstlendik. O günden bu güne, sudan koyun geçirmenin kendi başına yeterli tam bir şölen olduğu ve bu geleneğin sulandırılmasının doğru olmadığını anlatmaya çalıştık, başarılı olamadık. Halk böyle istiyormuş, halbuki iki hafta sonrasında Çal merkezde, halkın istediği manada bağ bozumu şenlikleri yapılıyor. Ülkenin son aylarda içinde bulunduğu terör ortamı eğlenceli işlerin, bu arada sudan koyun geçirmenin akşamına eklemlenen anlamsız konserin iptaline neden oldu. Bu yıl sadece sudan koyun geçirildi. Yarışmaya ödül konulmadı, protokol organizasyonu yapılmadı, tıpkı gelenekte olduğu gibi çobanlar kendi aralarında organize oldular, yarıştılar, eğlendiler. Azımsanmayacak bir katılım vardı. İnsanlar salkım saçak değildi, insansız olması gereken yerler gerçekten serbestti, seyircilerin önü açıktı. Bu yıl ki şenlikleri sevdim. Sade ve güzeldi. Unutmayalım bu şenlik geçen yıl vardı, gelecek yıl da olacak. En sonuncusunu yapıyormuşcasına insan yığınağı yapmayı ve güzelim geleneği bu yığınakta boğmayı bırakalım artık.

Bu haber 3514 defa okunmuştur.