NASIL PROFESÖR OLUNUR/YAPILIR
Genel yayın yönetmenim Kaya’nın, köşesinde “Bağcı imzayı çaktı, Ceylan’ı profesör yaptı” başlıklı yazısına kafam takıldı. Bir profesör olarak, bu ifadede deki “yaptı” kelimesi benim gibi birçok kişiyi rahatsız etmiş olmalı. O kelime yılların emeğine bir kalemde silip atan bir duruşa sahip. Bunun neden böyle olduğunu anlatabilmek için önce nasıl profesör olunur onu ortaya koyalım; Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği madde 18; Profesörlüğe yükseltilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak, b) Kendi bilim alanında uluslararası düzeyde orijinal eserler vermiş olmak ve uygulama alanı bulunan dallarda uygulamaya yönelik çalışmaları bulunmak, c) Bir profesörlük kadrosuna atanmak.
Demek ki üniversitede çalışan her akademisyen profesör olamıyor. Bu cümleden olarak yine Kaya’nın yazısında geçirdiği arzuyu, yani İMO Başkanı Hayri Ün’ü doçent yapmak, rektörlerin elinde olan bir imkan değildir.
Profesör olabilmek için standart olan kıstas doçent olduktan sonra beş yıl süre ile o alanda çalışma şartıdır. Bunun dışındaki kıstaslar, niceliği ve niteliği üniversiteden üniversiteye değişen bilimsel çalışma kriterleridir. Üniversite Senatoları kendilerine has bu kriterleri üniversitenin sağladığı çalışma imkanları, kadrolarında bulunan profesör sayıları, boş bulunan kadroları ve profesör adaylarının mevcut vasıflarına göre belirlerler. Burada en önemli husus, kriterler üniversiteden üniversiteye değiştiği gibi, fakülteden fakülteye de değişebilir, ancak kişiden kişiye değişmez. Bu aşamadan sonra süreç, önceden belirlenmiş kurallar çerçevesinde rektörler tarafından yürütülür.
Kriterler belirlendiğine ve şeffaf olduğuna göre profesör atamasının standart bir süreç olması gerekmez mi? Hayır öyle olmaz. Kadro açmak rektörün yetkisindedir. Sözüm meclisten dışarı olsun, maalesef bazı rektörler çeşitli sebeplere bağlı olarak bazı profesör adaylarının kadrolarını ya açmazlar/açamazlar ya da geciktirirler. Bu bazen onların dışındaki faktörlere bağlıdır. Örneğin benim eşim, süreç rektörlük seçimlerine denk geldiği için, YÖK kadrolara sınırlama getirdiğinden beş yıllık süre dolduktan on yedi ay sonra atanabildi. Bazen de seçim süreçleri taraftar ve muhalif isimler ortaya çıkarır ve muhalif olanlar sonuçlarına katlanır. Yani kadroları ya geçiktirilerek açılır, ya da hiç açılmaz. Bunun anlamı, maddi gelirinizin geciken her ay için en az bin lira civarında az olması demektir. Bu parada sadece profesör adayının değil, tüm ailenin hakkı vardır. Zira akademisyenliğin basamaklarını adımlayacak donanıma sahip olmak için geçen süreç zordur ve tüm aile yaşantısını çoluk, çocuk doğrudan etkiler. Atanamadığınız her gün için çevrenizdekiler sizde bir sorun varmış gibi bakar ya da siz öyle hissedersiniz. Öfkelenirsiniz, öfkelendikçe hata yaparsınız, bu hatalar süreci daha da zora sokar.
Profesörlük ataması belirlenmiş kriterler çerçevesinde bir özlük hakkıdır. Rektör adaylarının birinci vaadi özlük haklarını vereceği ve dokunmayacağıdır. Buna rağmen, bir oran vermek mümkün değil ama, Türkiye’deki akademisyenlerin sanırım % 10’un altında kalan bir kısmı bu sorunu yaşar. Bu nedenle aslında hakkınız olan kadroya atanmak bir lütuf niteliği kazanmıştır. Hani, Kaya çok da haksız sayılmaz. Yine de “yaptı” kelimesi maksadı aşan bir tabirdir, onur kırıcıdır, benden söylemesi…
Bu haber 14229 defa okunmuştur.
