“İnsan aklı” ilginç bir kavram. Akıl ile zekanın farklı kavramlar olduğuna inanırım. Bir insanın zeka seviyesinin yüksek olması onun başarılı bir hayat yaşayacağı anlamına gelmez. Hatta zekaya dayalı işlerde bile başarılı olacağı anlamına gelmez. Zekanın kullanılması gerekir. Yani çalışmak gerekir. Benim üniversite sınavına girdiğim seksenli yılların başında sınav sorularının yarısı zeka testi niteliğinde idi. Bu nedenle bazı öğrencilerin deftersiz kitapsız ve zerre ders çalışmadan elde ettikleri başarılı puanların efsanesini anlatırdık ve dinlerdik. Şimdiki üniversite sınavlarında bilgi soruluyor. Bu nedenle zeki olduğunu düşündüğümüz pek çok çocuğumuz başarısız oluyor, çünkü çalışmıyorlar, bilgi biriktirmiyorlar, yani zekalarını kullanmıyorlar. Akıllı insan zekasını işleyendir…
Zeki olmanın diğer bir sorunu uyum problemi. Hızlı kavrayan, hızlı düşünen, satır aralarını okuyabilen insanların sosyal yaşantıları problemli olabiliyor.
Zeki insanlar zamanla farklı olduklarının farkına varırlar. Bu durum onların hoşun gider. Kimsenin düşünmediğini, düşünmek, görmediğini görmek hoşlarına gider. Hayata alaycı bir bakışları vardır. İyi espri yaparlar. Hayatın içindeki mizahı erken keşfederler. Bu durumda farklarını ortaya koyma zafiyeti yaşayabilirler. Yani zekalarının esiri olurlar. Zira hayat onlar için eğlenceli olabilir, ancak bir başkası ciddiyet isteyebilir.
Edep/etik/ahlak anlayışı toplumdan topluma değişir. Bizdeki problem batı tipi eğitim almış zeki insanların içinde yaşadıkları toplumu unutmaları. Yani düşünce dünyanız batılı iken, içinde yaşadığınız toplum doğulu ise uyum problemi ortaya çıkar. Nasıl batı toplumlarında yaşayan doğulular ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar, doğuludurlar. Batı normlarını benimseyen doğulular, eninde sonunda aykırı düşerler. Zeki insanlardan ziyade akıllı/akil insanlara ihtiyacımız var.
Zeka aynı zamanda bir dürtüdür. Kişiye “sen buradasın diğerleri farkında mı?” diye sorar durur. Kendiniz olmak istersiniz. Okuduklarınız, düşündükleriniz, sohbetleriniz, çevreniz dilinizin ucundadır.
Zeki insanlar kendilerini saklayamazlar, ne iseler odurlar…
